Το εξαιρετικό αυτό οικοδόμημα κτίστηκε το 1884 από τον πλέον φιλόπατρι άντρα, Νικόλα Τσιγαδά Πασά. Για αυτήν την έπαυλη έγραφε ο συγγραφέας της εποχής:

«Είναι βασιλική από κάθε άποψη, ο δε ψίθυρος των αειθαλών ποικίλων δένδρων, ο φλοίσβος των κυμάτων, τα κελαϊδήματα από τις πέρδικες και των διαφόρων άλλων πτηνών, αποτελούν κάτι σαν δυνατή βοή που καταλήγει σε μουσική μελωδία. Ποικίλουν οι ευωδίες τις έπαυλης, οι μυρωδιές από τα άνθη των μύρτων, των κυπαρισσιών, αγιοκλημάτων, από τις δάφνες, ροδοδάφνες... προκαλούν τον θαυμασμό των επισκεπτών.

Αγαπητέ φίλε Φράνκο, σε θυμάμαι πριν τρία χρόνια να περιεργάζεσαι ένα χάρτη του F.Piancenza. Ένα χαρτογράφημα του 1688, όπου με αναγράφει ως Scogli και επάνω σε αυτήν την κουκίδα των «βράχων» αναφέρει εκεί σε μια γωνίτσα την λέξη Caloiero. Μου φαίνεται ότι είσαι πολύ περίεργος άνθρωπος! Με έχεις επισκεφτεί τουλάχιστον τρεις φορές και με έχεις περπατήσει άλλες τόσες από άκρο σε άκρο!

Ε! Πες λοιπόν σε όλους την ιστορία μου, πες τους τι άλλο είδες επάνω μου, πες τους τι έχεις ακούσει και τι έχεις διαβάσει για μένα. Σύντομα όμως σε παρακαλώ! Μην πλατειάζεις, γιατί θα τους κουράσεις και θα παρατήσουν το κείμενο στην μέση.

Πόσα αλλά πράγματα άραγε να υπάρχουν σε αυτό το υπέροχο νησί; Οι μπλε πέτρες βρίσκονται στα δυτικά της νήσου Λέρου… Υπάρχουν εκεί για να μας θυμίζουν ότι αυτό το νησί κόσμημα, είναι η διαμαντόπετρα της Μεσογείου.

Βοδόσπηλο ή βοϊδοσπηλιά ονομάζουν οι βοσκοί μας αυτό το υπέροχο φυσικό σπήλαιο που κρέμεται στην κυριολεξία στην άκρη ενός απότομου γκρεμού. Βρίσκεται σε μια περιοχή με περίεργο ορεινό ανάγλυφο. Εκεί οι μόνοι κάτοικοι που υπάρχουν σε αυτήν την άγρια και απότομη περιοχή, είναι τα αγριοκάτσικα και οι αετοί.

Η παγιδευμένη γαλαρία με εκρηκτικά από τα Γερμανικά στρατεύματα.

Αγαπητέ Θεολόγε,

σου γράφω αυτό το γράμμα μετά από καιρό γιατί ήθελα να σου πω ότι τελικά είχες δίκιο σε όλα αυτά που μου είχες εξιστορήσει με τόση υπομονή το καλοκαίρι στην μικρή αυλή της γιαγιά σου.

Θυμάμαι μου έλεγες ότι η γιαγιά ήταν μια δυναμική γυναίκα που έζησε σχεδόν όλη της τη ζωή δίπλα στην εκκλησία της Αγιάς Κιουράς . Δυστυχώς εκείνες τις ημέρες των διακοπών σου, είχες στραμπουλίξει το πόδι σου και δεν μπορούσες να με πας να δω από κοντά όλα αυτά που θυμώσουν ως παιδί.

Λέρος..! το νησί με τους διαχρονικά άσχετους και αδιάφορους διαχειριστές της δημόσιας διοίκησης! Μια φωτογραφία και μια προφορική ομολογία από τα παλιά, ξεδιπλώνει μπροστά στα μάτια μας την αξία αυτού του υπέροχου νησιού με την τόσο σημαντική γεωστρατηγική θέση. Σχολή ή «Scuola» μηχανικών, για τα υδροπλάνα που πετούσαν απ’ άκρη σ’ άκρη όλου του Αιγαίου, ήταν αυτό το κτίριο, που εμείς σήμερα απαξιωτικά αποκαλούμε 14ο περίπτερο ψυχασθενών ή πιο σωστά, αποθήκη ειδών καθαριότητας!

Ο Τούρτουρας είναι μια από τις υψηλότερες βουνοκορφές του νησιού μας. Βρίσκεται στη Νότιοανατολική μεριά της Λερού και αγναντεύει την Αστροπαλιά.

Το βουνό Τούρτουρας βρίσκεται σε μια απόσταση πλέον των τριών χιλιομέτρων και σε ύψος περίπου 260 μέτρων, από την πεντακάθαρη παραλία του Ξεροκάμπου.

Διασχίζοντας τον χωματόδρομο που οδηγεί στην αστείρευτη πηγή νερού του Τούρτουρα, μην ξεχάσετε στο διάβα σας να αναζητήσετε την παλιά προβλήτα, από όπου με τριήρεις πήραν άντρες για τον Πόλεμο της Τροίας, όπως λέει στην Ιλιαδα του ο Όμηρος!

Η ζωγραφική στην καρδιά του πολέμου

Στην ευρύτερη περιοχή του Ξηρόκαμπου και λίγο μετά το Διαπόρι, θα συναντήσουμε στο βουνό του Τούρτουρα την άλλοτε Ιταλική πυροβολαρχία PL288.

Στο υπέροχο κεντρικό κτίριο του στρατωνισμού κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, ένας στρατιώτης ζωγράφισε πάνω στους τοίχους αριστουργήματα, τα όποια σώζονται ακόμα και σήμερα!

Η ζωγραφική ίσως να ήταν ένα εργαλείο αντίδρασης γι’ αυτό που βίωνε ο ίδιος και η υπόλοιπη Ευρώπη την δύσκολη εκείνη εποχή του 1943.

Το μετέπειτα ΠΙΚΠΑ – ΤΑΜΕΑ

Ο στρατώνας κτίστηκε επί της άλλοτε λεωφόρου Regina, δίπλα στην μεγαλύτερη πλατεία της Λέρου την πλατεία Piazza Roma, (σήμερα πλ. Ρούσσου).

view

Το «Καζίνο» του Porto Lago

Στο μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της νοτιοανατολικής Μεσόγειου δημιούργησαν οι Ιταλοί την οικιστική τους παρέμβαση. Το 1936 στο Λακκί, αλλά και στην γύρω από αυτό περιοχή οι κάτοικοι ξεπερνούσαν τις επτά χιλιάδες. Η νέα οδική σύνδεση της αεροναυτικής βάσης με το Λακκί ήταν πλέον γεγονός. Παντού νέοι άνθρωποι, νέος κόσμος, παντού νέα έργα. Έτσι και στα «Τεμένια» εκεί διάλεξαν να κάνουν οι Ιταλοί την βιομηχανική τους ζώνη. Σε αυτήν την περιοχή έκτισαν ένα μεγάλο εργοστάσιο παράγωγης ρεύματος, ακριβώς δίπλα ένα άλλο εργοστάσιο παράγωγης εμφιάλωσης αεριούχων ποτών, λίγο πιο κάτω ένα συνεργείο αυτοκίνητων, ένα μαραγκούδικο, ένα σφαγείο και ένα μικρό λατομείο. Ε! λοιπόν κάπου εκεί εγκατέστησαν και το λεγόμενο Καζίνο, έτσι το λένε οι Λεριοί της εποχής εκείνης για να καλύψουν την πομπή αυτού του πανέμορφου κτίσματος.